وسواس در بچه ها (علت - وبلاگ سارا

به گزارش وبلاگ سارا، وسواس در بچه ها با افت تحصیلی و افکار اضطرابی همراه است و اگر به موقع درمان نشود باعث می شود کودک دوران مهمی از رشد طبیعی را از دست بدهد.

وسواس یک اختلال اضطرابی است که تنها مختص به بزرگسالان نمی باشد و بچه ها نیز ممکن است با مشکل وسواس درگیر شوند. شیوع وسواس در بچه ها را دو درصد برآورد کرده اند. این بچه ها ممکن است مدام دست هایشان را بشویند، آداب خاصی برای خوابیدن داشته باشند و نسبت به استفاده دیگران از تخت خواب یا وسایلشان بسیار حساس باشند. لازم است این بیماری در همان مراحل اول درمان شود تا به دیگر قسمت های زندگی کودک آسیب نزند. کودکى که مدت طولانى از وسواس و اضطراب حاصل از آن رنج مى بـرد، دوران مهمـى از رشـد طبیعـى را از دست مى دهد.

نشانه های وسواس بچه ها

کودک وسواسی، خود را از درون برای انجام کارها یا افکار تکراری و تنش زا در فشار می بیند، اما از آنجا که این اختلال، توام با درد یا بیماری خاصی نیست، معمولا تا سنین نوجوانی و جوانی تشخیص داده نمی شود. کودک ممکن است به دلیل وجود چنین افکار و رفتارهایی، از بودن در جمع دوستان و همسالان کناره گیری کند و بتدریج این مساله موجب طردشدگی و انزوای وی شود.

اختلال وسواس شامل دو بخش افکار و رفتار وسواسی است. افکار وسواسی به شکل تصاویر و عقاید مزاحمی هستند که مرتب به ذهن می آیند. مثلا کودک برای این که بتواند با نگرانی از میکروب مقابله کند، به طور مکرر و غیرعادی دست هایش را می شوید. گاهی به دنبال افکار مزاحم، مناسک شکل می گیرد و فرد برای کاهش اضطراب به انجام اعمال خاصی متوسل می شود؛ مثلا ممکن است کودکی برای کاهش افکار نگران کننده در مورد آسیب رسیدن به مادرش، هنگام خروج از منزل، سه قدم به عقب بردارد و با پای راست از منزل خارج شود.

به طور کلی وسواس در بچه ها ممکن است موجب ایجاد علایم زیر شود:

• شستشوی زیاد و مکرر دست ها
• مصرف بیش از اندازه صابون، دستمال کاغذی و وسایل بهداشتی
• داشتن مراسمی طولانی برای خوابیدن
• چیدن وسایل با نظم افراطی
• لباس عوض کردن بیش از اندازه
• نگرانی برای سلامتی اعضای خانواده
• ترس از اتفاق های وحشتناک مثل مرگ عزیزان
• ترس از آسیب رساندن به خود و دیگران
• افت تحصیلی ناگهانی و پایین آمدن یک باره نمرات امتحانات مدرسه
• طول کشیدن بیش از اندازه مشق نوشتن
• تعریف کردن مکرر و یکنواخت درس های روزانه یا استفاده از جملات مکرر
• ترس از آلودگی و کثیفی
• جمع کردن اشیای بی مصرف (البته جمع آوری کلکسیون یک پدیده طبیعی رشدی است و فرد به مرور علایق دیگری پیدا می کند که متناسب با سن است)
• داشتن عادت های خاصی هنگام لباس پوشیدن (مثلا حاضر نیستند لباس دکمه دار بپوشند یا از درز لباس مرتب ایراد می گیرند)
• وجود عادت های خاص مانند راه رفتن طولانی مدت روی جدول کنار خیابان (در حالی که کودک می داند به مدرسه دیر خواهد رسید)

وسواس باعث مى شود عزت نفس بچه ها آسیب جدى ببیند. کودکى که به دلیـل وسـواس کارهـایش را بـه کندى انجام مى دهد، مثلا زمـان زیـادى را صـرف انجـام دادن تکـالیفش مـى کنـد، معمـولا از طـرف خـانواده و معلم هایش به تنبلى متهم مى شود.

علت وسواس در بچه ها

• روان شناسان و متخصصان علل گوناگونی را مطرح کرده اند و معتقدند که عوامل زیست شناختی و روان شناختی هر دو در بروز این اختلال نقش دارند.
• معمولا اختلال وسواس زمینه ژنتیکی دارد و بچه های که یکی از اعضای خانواده شان دچار چنین اختلالاتی باشد، احتمال ابتلای به وسواس فکری -عملی آنها بیشتر است.
• روش های فرزندپروری والدین، کنترل بیش از حد، محافظت بیش از حد یا داشتن معیارها و ملاک های سختگیرانه و همچنین پذیرش مشروط بچه ها می تواند زمینه ساز مسائل اضطرابی در بچه ها شود.
• گرایش های اضطرابی در بچه ها می تواند از طریق الگو برداری از والدین و هم به صورت وراثتی از خانواده تاثیر بپذیرد.

روش های درمان وسواس در بچه ها

• اولین قدم آن است که بپذیریم کودکمان بیمار است و سعی کنیم مشکل را حل کنیم. بهترین نوع درمان برای موارد خفیف، درمان روان شناختی و 12 تا 18 جلسه مشاوره است. این روش از سنین حدود 10 تا 12 سالگی که رفتار کودک منطقی می شود و رابطه بین علت و معلول را درک می کند، قابل اجراست. یکی از مسایل مهم، همکاری کودک با درمانگر است.
• داروهای متعددی نیز برای این بیماری وجود دارند که مصرف آنها کم عارضه است، اما احتمال عود علایم بعد از قطع دارو وجود دارد. معمولا ادامه مصرف دارو بین یک تا یک و نیم سال علایم وسواس در بچه ها را از بین می برد.
• استفاده همزمان از دارودرمانی و روان درمانی در بیشتر مواقع بهترین گزینه است.

نقش خانواده و والدین در وسواس بچه ها

ایجاد یک فضای خانوادگی و اجتماعی گرم، کم تنش، بدون بدرفتاری با بچه ها و احترام به خودمختاری و استقلال کودک می تواند از بروز اختلالات روانشناختی در بچه ها پیشگیری کند.

خانواده هایی که فرزند وسواسی دارند بیشترا به دو شیوه رفتار می کنند؛ یک دسته آنهایی هستند که به اعمال و رفتارهای وسواسی فرزندشان یاری می کنند تا اضطراب کمتری را تجربه کنند. مثلا وقتی می بینند که بچه شان در حال شمردن تعداد شستن دست هایش است به او یاری کرده و در شمارش سهیم می شوند. نوع دیگر برخورد والدین این است که با خشم و پرخاشگری از فرزندشان می خواهند از کارها و رفتارهای وسواسی شان دست بردارند. تجربه نشان داده است که این دو شکل رفتار والدین و اعضای خانواده به درمان کودک یاری نمی کند.

زمانی که کودکی دچار مشکل وسواس می شود، مادر وپدر او باید به این نکته توجه داشته باشند که کودک یا نوجوان تقصیری ندارد وباید از هر جهت فرزند خود را مورد حمایت قرار دهند. والدین باید سعی کنند آگاهی های خود را در زمینه نوع بیماری فرزندشان بالا ببرند و انتظارات و خواسته هایشان در حد توان فرزندشان باشد وهمراه و مشوق کودک باشند. اعتراض پدر و مادر تنها باعث ایجاد تنش می شود زیرا بچه ها وسواسی گاه پرخاشگری غیرقابل کنترلی دارند.

اگر والدین کودک را به خوبی همراهی کنند، فرایند درمان وسواس در بچه ها روز به روز تسریع خواهد یافت و رفتارها و افکار آزار دهنده کودک نیز به تدریج از بین خواهند رفت.