فرآیند رانت زدایی از صنایع؛ چیستی و چگونگی؟

به گزارش وبلاگ سارا، سال 99 با همه دشواری هایش رو به سرانجام است و ما می رویم تا وارد سال 1400 شویم؛ سالی که قرار بود براساس برنامه چشم انداز نقطه عطفی در رشد مالی ایران و صندلی ما در منطقه باشد. یکی از اتفاقات مهم در امسال تصویب قانون برطرف معافیت مالیاتی صادرات مواد اولیه و خام بود که تاثیرات و دستاوردهای مثبت آن در صورت سیاست گذاری صحیح دولت و دستگاه های اجرایی در سال آینده قابل مشاهده خواهد بود.

فرآیند رانت زدایی از صنایع؛ چیستی و چگونگی؟

در حوزه صنعت آنچه در طول سال های اخیر در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است، کاهش تنوع فراوری و به دنبال آن از بین رفتن فرصت های شغلی و سرکوب درآمد بوده است. به واسطه سیاست های نادرست، رشد اقتصادی در صنایع ایران به صورت نامتوازن شکل گرفته است، به همین دلیل فقط شاهد رشد و رونق در صنایع بالادستی و فراوری نماینده مواد اولیه بودیم که در فضایی اختصاصی فعالیت می نمایند و به علت نداشتن زنجیره تامین و بهره مند بودن از یارانه های متعدد آشکار و پنهان، دچار چالش های بقیه صنایع کشور نیستند. متاسفانه به علت هزینه های بالای مبادلاتی، نداشتن رقابت پذیری و فضای نامناسب کسب وکار، صنایع پیچیده تر و ساخت محور که عمدتا شرکت های کوچک و متوسط بخش خصوصی واقعی هستند، روز به روز تحلیل رفته و سهم آنها از سفره کاهشی اقتصاد ملی کوچک تر می گردد.

این صنایع که تا امروز با اتکا به منابع طبیعی و دسترسی به انرژی ارزان قیمت فعالیت نموده اند در سال 1400 به دلیل افزایش قیمت برق درصنایع پرمصرف و نیز لغو معافیت اقتصادیاتی صادرات مواد خام، برای اولین بار در فضایی رقابتی تر و کمی نزدیک تر به واقعیت های اقتصادی فعالیت نمایند.نکته اینجاست که منابع حاصل از اجرای این دو قانون نباید صرفا در بودجه جاری دولت جاری و محو گردد. برنامه ریزی برای منابع اقتصادی حاصل از اجرای این دو مصوبه در بازگشت رونق به صنایع ساخت محور و کلیدی، بسیار حیاتی و اثرگذار خواهد بود. به عنوان مثال منابع حاصل از افزایش قیمت برق صنایع پرمصرف، می تواند این صنعت را از رکود و کسری بودجه خسارت بار فعلی نجات داده و زمینه را برای کاهش حجم بدهی های وزارت نیرو و توسعه زیرساخت ها در قالب تعریف پروژه های زیربنایی فراهم آورد.

درخصوص منابع حاصل از لغو معافیت اقتصادیاتی صادرات مواد اولیه هم برنامه ریزی و بهره مندی صحیح توسعه محور از این منابع، بسیار کلیدی و الزامی است. فراموش نکنیم که براساس گزارش های رسمی موسسه پژوهش های بازرگانی، طی 20 سال اخیر بخش صنعت کشور در روندی نزولی، کوچک شده و بیشترین فرصت توسعه نصیب صنایع بالادستی به خصوص صنایع پتروشیمی و شیمیایی شده است. این الگوی نامتوازن رشد نه تنها به افت شدید ارزش افزوده و افزایش شدت انرژی و ریسک سیستمی اقتصاد کشور منجر شده، بلکه عملا ما را در مقابل ریسک هایی مانند تحریم هم خلع سلاح نموده است چراکه صادراتی که به یکسری گروه های کالایی محدود شده، طبیعتا خریداران محدودتری دارد که به راحتی قربانی شرایط بازار جهانی شده و می تواند درآمدهای ارزی کشور را به واسطه عواملی چون تحریم کاهش دهد.

کاهش این سطح از آسیب پذیری، افزایش ارزش افزوده و فراوری ناخالص ملی و همچنین بازگشت رونق متوازن به اقتصاد کشور مستلزم ایجاد توازن در زنجیره ارزش صنایع با تمرکز بر توسعه صنایع کوچک و متوسط است. اگر در سال 1400 برای دستیابی به این هدف برنامه ریزی نگردد، استمرار پایین بودن بهره وری و رقابت پذیری و نیز بالا بودن هزینه های مبادلاتی، موریانه وار، ریشه های صنایع ساخت محور کشور را از بین خواهد برد. فراموش نکنیم که به دلیل زنجیره تامین گسترده، بار سنگین ناکارآمدی ها و انباشت هزینه های ناشی از آن برای صنایع ساخت محور، بیشتر شده و این امر متورم شدن هزینه ها و کاهش سطح رقابت پذیری آنها را به دنبال دارد.

بنابراین این مساله بسیار کلیدی است که در سال آینده منابع حاصل از لغو معافیت های اقتصادیاتی صنایع بالادست، در صندوقی با یک ماموریت روشن، دقیق و صریح، تجمیع گردد. این صندوق می تواند منابع جمع آوری شده را برای تکمیل زنجیره ارزش صنایع، تخصیص تسهیلات کم بهره به منظور توسعه صنایع تکمیلی و نیز صنایعی با عمق ساخت بالا و در نهایت تسهیل صادرات کالاهای صنعتی با ارزش افزوده بالا صرف کند. با اتکا به منابع این صندوق، می توان مشوق های لازم را برای سرمایه گذاری در صنایعی که کشور به صورت استراتژیک به آنها احتیاج دارد، فراهم کرد.

همچنین یاری به توسعه صنایع پایین دست به ویژه از جهت تخصیص وام های کم بهره و خطوط اعتباری ارزان قیمت به منظور کاهش هزینه صادرات کشور و افزایش قدرت رقابت آنها در بازارهای بین المللی و نیز پیش بینی جوایز صادراتی به شکلی هوشمند و موثر می تواند این صندوق را به یک اهرم برای بازگشت رونق به صنعت کشور بدل کند.

منبع: اتاق بازرگانی ایران

به "فرآیند رانت زدایی از صنایع؛ چیستی و چگونگی؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "فرآیند رانت زدایی از صنایع؛ چیستی و چگونگی؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید